Monografia miasta i gminy Wilamowice
Spis Treści:
Wstęp:
1. Cel i przedmiot pracy.
2. Układ pracy.
3. Metody badań.
4. Ocena materiałów źródłowych.
5. Przegląd literatury.
Rozdział I: Warunki przyrodnicze gminy Wilamowice.
Rozdział II: Przemiany demograficzne w gminie.
Rozdział III: Bezrobocie i zatrudnienie.
Rozdział IV: Przemysł i przedsiębiorczość.
Rozdział V: Rolnictwo.
Rozdział VI: Komunikacja i infrastruktura techniczna.
Zakończenie.
Bibliografia.
Spis tabel.
Spis rycin.
Wstęp.
1. Cel i przedmiot pracy.
Celem pracy jest przedstawienie monografii miasta i gminy Wilamowice. Przedmiotem opracowania stały się: warunki przyrodnicze gminy, struktura demograficzna, bezrobocie, przemysł i przedsiębiorczość, rolnictwo oraz infrastruktura techniczna.
2. Układ pracy.
Praca składa się z wstępu, sześciu rozdziałów, zakończenia, bibliografii, spisu tabel oraz spisu rycin. We wstępie znajdują się informacje dotyczące celu i przedmiotu pracy, układu pracy, metod pracy, oceny źródeł oraz przeglądu literatury. W rozdziale pierwszym ujęto informacje dotyczące środowiska geograficznego gminy. W rozdziale drugim skupiono się na aspektach demograficznych. W rozdziale trzecim przedstawiono stan bezrobocia w gminie oraz strukturę zatrudnienia. W rozdziale czwartym wymieniono największe zakłady na terenie gminy oraz przedsiębiorczość mieszkańców gminy. W rozdziale piątym zajęto się rolnictwem gminy Wilamowice. W rozdziale szóstym pokazano infrastrukturę techniczną.
3. Metody pracy.
Podstawą do napisania pracy były dane statystyczne uzyskane z Głównego Urzędu Statystycznego, z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wilamowice na lata 2004-2006 oraz studia literatury.
4. Ocena materiałów źródłowych.
Najbardziej pomocne w napisaniu pracy były dane statystyczne uzyskane z Głównego Urzędu Statystycznego oraz z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wilamowice na lata 2004-2006. Natomiast w małym stopniu pomocny był Urząd Miasta i Gminy w Wilamowicach od którego było bardzo trudno uzyskać jakiekolwiek informacje ze względu na brak kompetencji i opieszałość urzędników.
5.Przegląd literatury.
Najistotniejsze informacje na temat Gminy Wilamowice takie jak: liczba ludności, struktura wieku, ruch naturalny struktura agrarna itd. znaleziono w danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego, z Powszechnego Spisu Rolnego z roku 1996 i 2002. Dane na temat infrastruktury technicznej oraz przemysłu i przedsiębiorczości pozyskano z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wilamowice na lata 2002-2004.
5.Przegląd literatury.
Do napisania poniższej pracy posłużono się głównie danymi z Głównego Urzędu Statystycznego oraz z Powszechnego Spisu Rolnego z lat 1996 i 2002. Do analizy uzyskanych danych przydatne były publikacje z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej takie jak: „Otoczenie biznesu jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego” J. Dominiaka oraz „Rynek pracy w okresie restrukturyzacji” H. Mortimer-Szymczaka. Do napisania charakterystyki warunków przyrodniczych przydatna była praca J. Kondrackiego „Geografia regionalna Polski” oraz publikacja S. Skiby „Pokrywa glebowa”.
Rozdział I: Warunki przyrodnicze gminy Wilamowice.
Gmina Wilamowice leży na południowym skraju obniżenia Kotliny Oświęcimskiej, która pomiędzy rzekami Biała i Soła nazywana jest Pogórzem Wilamowickim (Kondracki, 1998). W obrębie tej jednostki leży miasto i gmina Wilamowice. Obszar, na którym leży gmina jest mało zróżnicowany krajobrazowo. Obszar ten rozciąga się przeważnie na pofałdowanym i porozcinanym dolinami małych cieków wodnych pogórzu. Rzeźba terenu ma charakter wyżynny z największym wzniesieniem 317 m n.p.m.
Gmina Wilamowice położona jest w obrębie dwóch jednostek tektonicznych. Od strony północnej jest to Zapadlisko Przedkarpackie natomiast od strony południowej Karpaty Fliszowe.
Dominują gleby gliniaste, ilaste i pyłowe. Przeważnie są to gleby III i IV klasy bonitacyjnej. Największy obszar gminy zajmują gleby bielicowe i pseudobielicowe wytworzone z lessowatych utworów pyłowych, następnie gleby brunatne powstałe pod lasami liściastymi oraz mady rzeczne powstałe w dolinach rzecznych w czasie wylewów (Skiba,1995).
W skład gminy wchodzi miasto Wilamowice oraz pięć sołectw: Pisarzowice, Dankowice, Hecznarowice, Stara wieś i Zasole Bielańskie. Gmina zajmuje powierzchnie 57,33 km2, a liczba ludności wynosi 15107 osób.
Administracyjnie gmina należy do ziemskiego powiatu bielskiego, położonego w województwie śląskim. Od wschodu i północy graniczy z województwem małopolskim a dokładniej z gminami Brzeszcze i Kęty, od południa z gminą Kozy a od zachodu z miastem Bielsko-Biała i Bestwiną. Z Wilamowic do Bialska-Białej, stolicy Podbeskidzia jest około 15 km. Około 50 kilometrów jest do Katowic, stolicy województwa śląskiego, około 80 kilometrów jest do Krakowa, stolicy Małopolski i w odległości 40 km leży Cieszyn, w którym znajduje się największe przejście graniczne południowej Polski
Rozdział II: Przemiany demograficzne w gminie.
Powierzchnia gminy zajmuje 5733 ha, a liczba ludności na koniec 2005 roku wyniosła 15107 osób. Najludniejszą miejscowością gminy są Pisarzowice następnie Wilamowice i Dankowice. Najmniej osób mieszka w Zasolu Bielańskim. Dokładniejsze dana dotyczące liczby ludności w miejscowościach gminy znajdują się w tabeli nr 1.
Liczba ludności w miejscowościach gminy Wilamowice w wybranych latach.
| Miejscowość/Lata | 1991 | 1998 | 2000 | 2005 |
| Dankowice | 2464 | 2620 | 2627 | 2654 |
| Hecznarowice | 2103 | 2167 | 2195 | 2263 |
| Pisarzowice | 3873 | 4111 | 4138 | 4566 |
| Stara Wieś | 1840 | 1948 | 1957 | 1991 |
| Wilamowice | 2703 | 2783 | 2828 | 2896 |
| Zasole Bielańskie | 617 | 678 | 673 | 737 |
| Razem: | 13600 | 14307 | 14418 | 15107 |
Tabela nr 1. Źródło: GUS
Największą miejscowością w gminie są Pisarzowice: 1367 ha, następnie Dankowice: 1151 ha, Wilamowice: 1043 ha, Stara Wieś: 1006 ha, Hecznarowice: 808 ha i Zasole Bielańskie 358 ha.
Największą gęstość zaludnienia na obszarze gminy występuje w Pisarzowicach: 334 os/km2, natomiast najniższa gęstość zaludnienia występuje w Starej Wsi: 198 os/km2, a średnia gęstość zaludnienia gminy wynosi 263 os/km2. Dla porównania średnia krajowa wynosi 124 os/km2, a średnia dla województwa śląskiego wynosi 398 os/km2.
Urodzenia i zgony w miejscowościach gminy Wilamowice w 2005 roku.
|
Miejscowość |
Urodzenia [os] |
Zgony [os] |
Przyrost naturalny |
|
|
[os] |
[promile] |
|||
| Dankowice | 28 | 32 | 4 | 1,5 |
| Hecznarowice | 25 | 22 | 3 | 1,3 |
| Pisarzowice | 26 | 15 | 9 | 2 |
| Stara Wieś | 41 | 19 | 22 | 11 |
| Wilamowice | 27 | 16 | 11 | 3,8 |
| Zasole Bielańskie | 10 | 5 | 5 | 6,8 |
| Razem: | 157 | 109 | 48 | 3,2 |
Tabela nr 2. Źródło: Dane z UMiG Wilamowice
Przyrost naturalny w gminie Wilamowice w roku 2005 wyniósł 3,2 promila. Największy był w Starej Wsi i wyniósł 11 promili, następnie w Zasolu Bielańskim: 6,8 promila. Najniższy współczynnik przyrostu naturalnego zanotowano w Hecznarowicach: 1,3 promila i w Dankowicach: 1,5 promila. Analizując współczynnik przyrostu naturalnego w latach 1995 – 2005 w gminie Wilamowice widzimy wyraźną tendencje spadkową od roku 1995 aż do roku 2003, w którym przyrost naturalny osiągnął wartość 0 promili. Po czym w latach 2004 i 2005 znów przyjął wartości dodatnie odpowiednio 2,3 i 3,2 promila. Gmina Wilamowice jest jedną z nielicznych gmin w powiecie bielskim posiadającą dodatni przyrost naturalny. W gminie Wilamowice jest również dodatnie saldo migracji. W roku 2005 saldo migracji wyniosło 167 osób. Głównie są to migranci z takich miast jak Bielsko-Biała, Kęty, Czechowice-Dziedzice. Są to ludzie o wysokim statusie społecznym i dobrym wykształceniem (Dominiak J., 2004). Najwięcej napływa osób do Pisarzowic, które graniczą bezpośrednio z Bielskiem. Dokładną liczbę urodzeń i zgonów w gminie w latach 1995 – 2005 obrazuje tabela nr 3.
Przyrost naturalny w gminie Wilamowice w latach 1995 – 2005.
| Lata | Urodzenia
[os] |
Zgony
[os] |
Przyrost naturalny | |
| [os] | [promile] | |||
| 1995 | 181 | 130 | 51 | 3,6 |
| 1996 | 170 | 93 | 77 | 5,4 |
| 1997 | 170 | 118 | 52 | 3,6 |
| 1998 | 159 | 132 | 27 | 1,8 |
| 1999 | 133 | 118 | 15 | 1,0 |
| 2000 | 147 | 122 | 25 | 1,7 |
| 2001 | 133 | 124 | 9 | 0,6 |
| 2002 | 130 | 129 | 1 | 0,06 |
| 2003 | 133 | 133 | 0 | 0 |
| 2004 | 147 | 112 | 35 | 2,3 |
| 2005 | 157 | 109 | 48 | 3, 2 |
Tabela nr 3. Źródło: GUS
Analizując strukturę ludności gminy Wilamowice według ekonomicznych grup wiekowych widzimy, że najwięcej osób jest w wieku produkcyjnym mobilnym, bo aż 39%, następnie w wieku przedprodukcyjnym jest 26% osób, w wieku produkcyjnym nie mobilnym jest 19%, w wieku poprodukcyjnym jest 15% mieszkańców gminy. W wieku ekonomicznym nieustalonym jest jedna osoba.
Ludność gminy Wilamowice według ekonomicznych grup wieku w 2002 roku.
| Ludność według ekonomicznych grup wieku | [osoby] | [%] |
| w wieku przedprodukcyjnym | 3816 | 26,25 |
| w wieku produkcyjnym mobilnym | 5735 | 39,45 |
| w wieku produkcyjnym nie mobilnym | 2762 | 19,00 |
| w wieku poprodukcyjnym | 2225 | 15,30 |
| w wieku ekonomicznym nieustalonym | 1 | 0,01 |
| razem | 14539 | 100,00 |
Tabela nr 4. Źródło: GUS
Rozdział III: Bezrobocie i zatrudnienie.
Stopa bezrobocia w Gminie Wilamowice według Spisu Powszechnego z 2002 roku wyniosła 15,8%, a więc była wyższa niż w powiecie bielskim, w którym wyniosła 13,9%. Główną przyczyną bezrobocia mężczyzn były i są nadal redukcje zatrudnienia w przemyśle wydobywczym pobliskich kopalń: Brzeszcze, Piast, Silesia, a także przemyśle metalowym Bielska-Białej i Czechowic. W przypadku kobiet – likwidacja przemysłu włókienniczego w Bielsku-białej i Kętach. W związku z rozdrobnieniem rolnictwa znaczące rezerwy siły roboczej, zarówno kobiet jak i mężczyzn, znajdują się w tym dziale tutejszej gospodarki. Zwolnienia grupowe w sąsiednich zakładach pracy, to wynik między innymi dużej grupy emerytów (20,95%) – część jeszcze w wieku produkcyjnym i rencistów (10,85%). Dominujący w przeszłości model łączenia pracy najemnej z pracą na roli zmienił się na model: emeryt np. górnik + małe gospodarstwo (Mortimer-Szymczak H., 1993). Emerytury rolnicze (głównie kobiety), a ostatnio unijne dopłaty obszarowe, powodują pozytywne tendencje do odchodzenia od powyższego schematu na rzecz powiększenia i specjalizacji gospodarstw rolnych oraz koncentracji ziemi. Równolegle z przyspieszonym ostatnio rozwojem gospodarczym kraju, obserwuje się również powolne zmniejszanie się stopy bezrobocia w Gminie.
Analizując strukturę zatrudnienia w gminie według sektorów to najwięcej osób w roku 2003 pracowało w przemyśle: 55%, w usługach pracowało prawie 40% mieszkańców, a w rolnictwie tylko 4%.
Przyglądając się zmianom w poszczególnych sektorach na przestrzeni dziewięciu lat widzimy, iż liczba osób pracujących w rolnictwie systematycznie spada z wartości 14% w roku 1995 do wartości 4% w roku 2003. Podobną tendencję mamy w usługach, gdzie odsetek osób pracujących w tym sektorze spada z 56 % w roku 1995 do 39% w roku 2003. Odwrotną tendencję obserwujemy w przemyśle, w którym pracuje coraz to więcej osób. Odsetek pracujących rośnie z 29% w roku 1995 do 55% w roku 2003.
Z analizy głównych źródeł utrzymania ludności wynika, że ponad 50% mieszkańców z żyje z pracy najemnej, a następnie w kolejności z emerytury (ponad 20%) i renty (prawie 21%). Stosunkowo mała liczba ludności – jak na ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych – deklaruje źródło utrzymania z własnej działalności pozarolniczej (prawie 7%) oraz z gospodarstwa rolnego(4,04%). Taka struktura utrzymania świadczy o dwuzawodowości mieszkańców gminy tj. łączeniu pracy najemnej z innymi zajęciami zarobkowania, np. z własnego gospodarstwa rolnego.
Struktura zatrudnienia w gminie Wilamowice w latach 1995, 2000, 2001, 2002, 2003 według sektorów.
| Sektor
|
1995
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
|||||
| os | % | os | % | os | % | os | % | os | % | |
| rolnictwo | 144 | 14,49 | 76 | 6,80 | 62 | 6,03 | 60 | 5,29 | 57 | 4,24 |
| przemysł | 292 | 29,38 | 440 | 39,39 | 472 | 45,91 | 521 | 45,90 | 751 | 55,92 |
| usługi | 558 | 56,14 | 601 | 53,80 | 494 | 48,05 | 554 | 48,81 | 535 | 39,84 |
| razem | 994 | 100,00 | 1117 | 100,00 | 1028 | 100,00 | 1135 | 100,00 | 1343 | 100,00 |
Tabela nr 5. Źródło: GUS
Rozdział IV: Przemysł i przedsiębiorczość.
Miasto Wilamowice jak i okoliczne sołectwa mają charakter typowo rolniczy. Brak jest w gminie dużych zakładów przemysłowych, a istniejące firmy są zaliczane do małych i mini-przedsiębiorstw, często zatrudniających członków najbliższej rodziny. Do największych pod względem zatrudnienia zakładów produkcyjnych i handlowych można zaliczyć:
– Meblo-Ekspo w Pisarzowicach, produkcja mebli, zatrudnia około 200 osób
– Biba Styl w Wilamowicach, szycie odzieży, zatrudnia około 200 osób
– Fe-Ba w Dankowicach, szycie konfekcji lekkiej, zatrudnia około 130 osób
– Gminna Spółdzielnia S.Ch. w Wilamowicach, zatrudnia około 120 osób
– ZPUH „AGA” w Pisarzowicach, produkuje elementy z żywic laminatów dla motoryzacji, budownictwa i energetyki, zatrudnia około 100 pracowników
– Biuro Projektów i Dostaw Hutniczych HPH S.A. w Wilamowicach, produkuje wiaty przystankowe, akcesoria do samochodów, konstrukcje dźwigowe, zatrudnia około 40 osób
– Starobielska Fabryka Kos Sp. z o. o. w Wilamowicach, produkuje kosy, maczety, zatrudnia około 40 pracowników, jest jedyna taka fabryka w Polsce i jedna z dwóch w Europie
– Zakład Rzeźniczo-Przetwórczy Marek Baścik, produkuje wyroby mięsne, zatrudnia około 45 osób
Obok przemysłu meblarskiego, odzieżowego, konfekcyjnego istnieją firmy w branży włókienniczej, metalowej, budowlanej, tworzyw sztucznych i innych. W sumie na dzień 31.05.2004r. było zarejestrowanych 105 firm z produkcją, które zatrudniają nie tylko mieszkańców Gminy. Ważnym działem w życiu gospodarczym są usługi, gdzie było zarejestrowanych 610 podmiotów gospodarczych – w dużej ilości jednoosobowych. Usługi są reprezentowane przez różne ich rodzaje poczynając od fryzjerskich, kosmetycznych, protetyki stomatologicznej, obsługi podatkowo-finansowej, a na budowlanych, ślusarskich, elektrycznych i kamieniarskich kończąc. Drugim, co do liczebności rodzajem działalności jest handel, gdzie zarejestrowano 369 podmioty. Tak wysoka liczba podmiotów jest związana z tzw. handlem obwoźnym oraz z sezonowym zbytem nadwyżek płodów rolnych i hodowli (głównie ziemniaki, zboże, karpie). Na uwagę zasługuje dobra sieć sklepów i w mniejszym stopniu punktów gastronomicznych. W zakresie transportu towarowego i drogowego zewidencjonowano ponad 100 firm, a obszar ich działania obejmuje kraj i zagranicę. Pewną część środków transportowych wykorzystują gospodarstwa rolnicze w zasadzie tylko dla potrzeb własnych.
Na przestrzeni kilku ostatnich lat obserwuje się powolny, ale stały wzrost ilości działających podmiotów gospodarczych, przy czym zakładają je z reguły osoby młode. Równocześnie notuje się dużą dynamikę w zakresie zgłaszania i likwidowania firm, a także ciągłe zmiany form i rodzajów działalności. Zjawisko to jest podyktowane między innymi brakiem stabilnej i czytelnej polityki podatkowej w kraju, nadmiernym fiskalizmem, w tym także ze strony ubezpieczeń w ZUS,
zmienną koniunkturą popytu i podaży, czy wreszcie wprowadzanymi unijnymi normami jakościowymi.
Klasyfikacja podmiotów gospodarczych wg rodzajów prowadzonej działalności w gminie Wilamowice w roku 2004.
|
Rodzaj działalności (branża) |
Liczba podmiotów |
| Usługi | 610 |
| Produkcja | 105 |
| Handel | 369 |
| Restauracje i gastronomia | 20 |
| Transport towarowy i drogowy | 103 |
| Razem | 1207 |
Tabela nr 6. Źródło: GUS
W sumie zarejestrowanych było na koniec maja 2004 roku 1207
podmiotów gospodarczych. Pomimo niedużej wielkości i słabego rozwoju przemysłu Gmina Wilamowice jest znana w skali województwa śląskiego i także za granicą z kilku wyrobów.
Można do nich zaliczyć kosy z akcesoriami (eksport do UE, Rosji, Ukrainy, Litwy) i maczety (eksport do Ameryki Południowej) – produkowane przez Starobielską Fabrykę Kos w Wilamowicach. Firma FE-BA z Dankowic eksportuje do UE i krajów byłego Związku Radzieckiego, duże ilości damskich strojów kąpielowych. Monopolistą w skali kraju jest mała firma z Dankowic produkująca metodą chałupniczą wysokiej jakości futerały na instrumenty smyczkowe i dęte, z
dużym eksportem do UE. Znana jest w okolicy jakość hodowanego tu karpia królewskiego, tzw. „Wilamowski chleb” wypiekany na skalę przemysłową przez Gminną Spółdzielnię S.Ch. oraz mniejsze piekarnie a także wysokiej jakości wyroby wędliniarskie.
Rozdział V: Rolnictwo.
Istotnym działem gospodarki Gminy jest rolnictwo, które ma dobre warunki rozwoju pod względem klimatycznym, glebowym i hipsometrii terenu. Okres ze średnią dobowa temperaturą powyżej 5 stopni Celcjusza, znany jako okres wegetacyjny, trwa przez około 220 dni i nie wykazuje istotnych różnic terytorialnych. Długość okresu bez przymrozkowego to około 170-180 dni, a opady atmosferyczne wahają się w granicach 800-900 mm rocznie.
Struktura użytkowania ziemi w gminie Wilamowice w wybranych latach.
| Rodzaj użytku | Powierzchnia [ha] | |||
| 1995 | 2000 | 2002 | 2004 | |
| grunty orne | 3967 | 3664 | 3677 | 3691 |
| sady | 3 | 69 | 69 | 69 |
| łąki | 294 | 238 | 238 | 238 |
| pastwiska | 278 | 94 | 94 | 94 |
| lasy | 436 | 447 | 447 | 447 |
| nieużytki i pozostałe grunty | 694 | 1160 | 1147 | 1133 |
Tabela nr 7. Źródło: GUS
Obszar gminy liczy 57 km2 i aż 45 km2, czyli 79% terenu gminy zajmują tereny użytkowane rolniczo. Największą powierzchnię zajmują grunty orne 3691 ha, które są podstawową formą użytkowania terenu i są wyznacznikiem rolniczego charakteru gminy. Tak duża powierzchnia gruntów ornych jest następstwem dobrych warunków glebowych i klimatycznych. Następnie dominują łąki i pastwiska, zajmujące łącznie 332 ha. Sady zajmują 69 ha. Lasy zajmują jedynie 447 ha, największa ich ilość jest w Pisarzowicach natomiast najmniej w Zasolu Bielańskim. Głównie są to lasy mieszane z przewagą sosny. Pozostała część gruntów zajmują nieużytki, czyli tereny pod budynkami, drogami i tereny zabagnione głównie w dolinie Wisły. Mówiąc o strukturze użytkowania ziemi należy wspomnieć również o gruntach pod wodami, czyli terenów zajętych pod stawy hodowlane zajmują one powierzchnie około 250 ha, z czego najwięcej na obszarze Dankowic i Pisarzowic. Głównym kierunkiem hodowli są karpie.
Wielkość gospodarstw rolnych w gminie Wilamowice w latach 1996 i 2002.
| Wielkość gospodarstw rolnych [ha] | Liczba gospodarstw | |
| 1996 | 2002 | |
| od 1 do 5 | 932 | 823 |
| od 5 do 10 | 90 | 81 |
| od 10 do 15 | 20 | 27 |
| od 15 do 50 | 5 | 12 |
| od 50 do 100 | 0 | 0 |
| powyżej 100 | 0 | 3 |
| powyżej 100 | 0 | 3 |
Tabela nr 8. Źródło: PSR 1996 i 2002
Na przestrzeni 10 lat wyraźnie zmalała powierzchnia gruntów ornych spowodowana najprawdopodobniej zajmowaniem tych terenów pod budownictwo mieszkaniowe. Zmalała również powierzchnia łąk i pastwisk. Przyczyną takiego spadku było zmniejszenie się pogłowia bydła z 1516 sztuk w 1996 roku do 665 sztuk w 2002 roku. Natomiast powierzchnia nieużytków i pozostałych gruntów wzrosła prawie dwukrotnie z 694 ha do 1133 ha. Przyczyną tak dużej zmiany są szybkie procesy urbanizacyjne a przede wszystkim zajmowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe oraz pod nowe zakłady produkcyjne(Stola W., 2002).
Powierzchnia zasiewów poszczególnych upraw w gminie Wilamowice w latach 1996 i 2002.
| Uprawa | Powierzchnia zasiewu [ha] | |
| 1996 | 2002 | |
| pszenica | 894 | 908 |
| żyto | 9 | 8 |
| jęczmień | 654 | 830 |
| owies | 106 | 182 |
| mieszanki zbożowe | 326 | 264 |
| kukurydza | 62 | 71 |
| ziemniaki | 413 | 316 |
| rzepak i rzepik | 171 | 204 |
| okopowe pastewne | 83 | 33 |
| warzywa gruntowe | 53 | 25 |
| truskawki | 6 | 11 |
| Razem | 3417 | 3032 |
Tabela nr 9. Źródło: PSR 1996 i 2002
W gminie Wilamowice zdecydowanie dominują gospodarstwa małe o powierzchni do 5 ha, jest ich 823. Gospodarstw średnich od 5 do 15 ha jest 108. Natomiast gospodarstw dużych powyżej 100 ha jest 3. Przyglądając się tabeli nr widać,iż następuje spadek liczby małych gospodarstw a wzrasta liczba gospodarstw średnich i dużych.
Głównymi uprawami są zboża (pszenica, jęczmień, mieszanki zbożowe, owies, kukurydza) łącznie zajmują one 2252 ha, czyli 75 % ogólnej powierzchni upraw. Powierzchnia upraw ziemniaka wynosi 316 ha. Warzywa gruntowe zajmują 25 ha a truskawki 11 ha. Truskawki są głównie uprawiane w Piasarzowicach i w Starej Wsi, co jest jedną z charakterystycznych cech tych miejscowości obok stawów hodowlanych. W działach specjalnych rolnictwa dynamicznie rozwijają się specjalistyczne gospodarstwa w zakresie szkółkarstwa (krzewy ozdobne), kwiaciarstwa i uprawy warzyw pod osłonami. Największe z nich w Pisarzowicach, zatrudnia kilkadziesiąt osób i jest potentatem w skali kraju, ze sporym eksportem.
Pogłowie zwierząt hodowlanych w 2002 roku wyniosło 857979 sztuk. Pogłowie bydła wyniosło 665 sztuk i drastycznie zmalało w porównaniu z rokiem 1996. Ilość trzody chlewnej wyniosło 5789 sztuk i utrzymuje się na podobnym poziomie. Natomiast spadło znacząco pogłowie koni z 69 sztuk w 2002 roku do 24 sztuk w 2002 roku oraz owiec z 235 do 40 sztuk. Wzrosła za to bardzo wyraźnie liczba kur brojlerów, co jest odzwierciedleniem zmieniającej się diety Polaków oraz krótkim okresem chowu.
Pogłowie zwierząt gospodarskich w gminie Wilamowice w latach 1996 i 2002.
|
Zwierzęta gospodarskie |
Pogłowie w sztukach | |
| 1996 | 2002 | |
| bydło | 1516 | 665 |
| trzoda chlewna | 5716 | 5789 |
| konie | 69 | 24 |
| owce | 235 | 40 |
| kury ogółem | 22918 | 79279 |
| kury nioski | 22144 | 13327 |
Tabela nr 10. Źródło: PSR 1996 i 2002
Mała przeciętna wielkość gospodarstwa i korzystne sąsiedztwo aglomeracji Śląska i Bielska-Białej stwarzają dogodne warunki rozwoju tutejszego rolnictwa o typie podmiejskim, to jest z nastawieniem na produkcję ogrodniczą, warzywniczą, szkółkarstwo i kwiaciarstwo oraz produkcję hodowlaną.
Rozdział V: Komunikacja i infrastruktura techniczna.
Sieć Drogowa.
Gmina Wilamowice po nowym podziale administracyjnym kraju znajduje się na wschodnich krańcach województwa śląskiego w powiecie bielskim. Przez teren gminy nie przechodzi obecnie żadna droga krajowa, Natomiast w sąsiedztwie gminy w odległości około 1 km biegną drogi krajowe: Bielsko-Głogoczów i Kęty-Oświęcim.
Sieć dróg przebiegających przez teren gminy to:
• Drogi powiatowe: 55,1 km
• Drogi gminne: 79,0 km
• Drogi dojazdowe z gospodarstw do pól: 176,0 km
Gmina powiązana jest również Stacją PKP w Dankowicach z ogólnopolskim systemem kolejowym.
Gospodarka wodno-ściekowa.
Głównym źródłem zaopatrzenia w wodę jest wodociąg łączący zbiorniki wodne na Sole z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym. Woda pobierana jest ze zbiornika Czaniec. Woda pobierana jest również z czterech studni głębinowych zlokalizowanych na terenie Dankowic. Obecnie z wody dostarczanej gminną siecią wodociągową korzysta 100% mieszkańców Wilamowic i 95% mieszkańców wsi.
Na terenie gminy funkcjonują obecnie dwie oczyszczalnie ścieków: w Zasolu Bielańskim, otwarta w 1996 roku o przepustowości 300-400 m3/dobę i w Dankowicach, otwarta w 1999 roku o przepustowości 300-400 m3/dobę. Obecnie kończona jest budowa trzeciej oczyszczalni ścieków w Pisarzowicach o przepustowości 800 m3/dobę. Długość sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz liczbę odbiorców przedstawiają tabele nr 11 i 12.
Długość sieci wodociągowej w gminie Wilamowice w roku 2004
| Miejscowość | Ilość odbiorców | Długość sieci wodociągowej |
| [os] | [mb] | |
| Dankowice | 696 | 60270 |
| Hecznarowice | 445 | 19495 |
| Pisarzowice | 250 | 22242 |
| Stara Wieś | 390 | 20213 |
| Wilamowice | 764 | 42564 |
| Zasole Bielańskie | 180 | 19025 |
| Razem: | 2725 | 183809 |
Tabela nr 11. Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wilamowice
Na terenie gminy znajdują się trzy placówki pocztowe: w Wilamowicach, w Pisarzowicach oraz w Dankowicach.
W gminie Wilamowice w roku 1999 było 1942 łącz telefonicznych Telekomunikacji Polskiej S.A. z czego 1787 w mieszkaniach i 155 w firmach. Natomiast aparatów telefonicznych ogólnie dostępnych było trzy.
Długość sieci kanalizacyjnej w gminie Wilamowice w roku 2004
| Miejscowość | Ilość dostawców | Długość sieci kanalizacyjnej |
| [os] | [mb] | |
| Dankowice | 234 | 15543 |
| Wilamowice | 544 | 32201 |
| Zasole Bielańskie | 60 | 12946 |
| Razem: | 838 | 60690 |
Tabela nr 12. Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wilamowice
Zakończenie
Obecnie gmina Wilamowice zmienia swoje dotychczasowe oblicze. Obraz gminy z zmienia się z tradycyjnie rolniczego charakteru na gminę pracowniczo – rolniczą. Gdzie zaplecze usługowe coraz bardziej się rozrasta również pojawia się wiele nowych inwestycji o charakterze produkcyjnym. Coraz częściej praca na roli jest tylko dodatkowym zajęciem dla osób pracujących w innych gałęziach. W gminie widać również stały, równomierny wzrost liczby ludności, głównie dzięki dodatnim saldzie migracji. Także w rolnictwie widać zmiany. Wyraźnie widać zmniejszanie się liczby gospodarstw małych do 5 ha a wzroście liczby gospodarstw dużych powyżej 10 ha. Dzięki wejściu do Unii Europejskiej widać wyraźną zmianę w infrastrukturze technicznej. Środki pomocowe z Unii pomogły w realizacji wielu strategicznych zadań mających na celu poprawę stanu środowiska naturalnego (budowa oczyszczalni ścieków w Dankowicach i Pisarzowicach).
Wilamowice stają się również miejscowością pielgrzymkową. Ponieważ w październiku 2005 roku mieszkaniec miejscowości Arcybiskup Józef Bilczewski został ogłoszony Świętym. Niedawno również gmina Wilamowice została włączona do programu „Euroregion Beskidy” mający na celu promocję ciekawego środowiska przyrodniczego regionu oraz rozwój turystyki szczególnie agroturystyki.
Spis literatury:
Dane statystyczne z Głównego Urzędu Statystycznego
Dane z Powszechnego Spisu Rolnego z roku 1996 i 2002
Dane uzyskane z Urzędu Miasta i Gminy Wilamowice
Dominiak J., 2004, Otoczenie biznesu jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego, Przegląd Geograficzny, T 76, Z 2
Kondracki J., 1998, Geografia Regionalna Polski,
Mortimer-Szymczak H.,1993, Rynek pracy w okresie restrukturyzacji, [w:] Ubóstwo jako problem polityki społecznej, red. Frąckowicz L., Katowice
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wilamowice na lata 2002-2004
Skiba S., 1995, Pokrywa glebowa, [w:] Karpaty Polskie, red. Warszyńska J., Kraków
Stola W., 2002, Niektóre problemy rozwoju obszarów wiejskich, Przegląd geograficzny, T 74, Z 1
Spis tabel:
Tabela nr 1: Liczba ludności w miejscowościach gminy Wilamowice w wybranych latach.
Tabela nr 2: Urodzenia i zgony w miejscowościach gminy Wilamowice w 2005 roku.
Tabela nr 3: Przyrost naturalny w gminie Wilamowice w latach 1995 – 2005.
Tabela nr 4: Ludność gminy Wilamowice według ekonomicznych grup wieku w 2002 roku.
Tabela nr 5: Struktura zatrudnienia w gminie Wilamowice w latach 1995, 2000, 2001, 2002, 2003 według sektorów.
Tabela nr 6: Klasyfikacja podmiotów gospodarczych wg rodzajów prowadzonej działalności w gminie Wilamowice w roku 2004.
Tabela nr 7: Struktura użytkowania ziemi w gminie Wilamowice w wybranych latach.
Tabela nr 8: Wielkość gospodarstw rolnych w gminie Wilamowice w latach 1996 i 2002.
Tabela nr 9: Powierzchnia zasiewów poszczególnych upraw w gminie Wilamowice w latach 1996 i 2002.
Tabela nr 10: Pogłowie zwierząt gospodarskich w gminie Wilamowice w latach 1996 i 2002.
Tabela nr 11: Długość sieci wodociągowej w gminie Wilamowice w roku 2004
Tabela nr 12: Długość sieci kanalizacyjnej w gminie Wilamowice w roku 2004
Spis rycin:
Rycina nr 1: Fragment mapy topograficznej Gminy Wilamowice w skali 1:85 000